gia đình hiện đại

Tiêu đề: gia đình hiện đại Tue Jun 28, 2011 10:40 am

Vai trò của bố mẹ đang mờ nhạt

“Sự hà khắc trong giáo dục có thể khiến đứa trẻ đạt được điều mà cha mẹ mong muốn, nhưng mặt khác có thể bóp chết khả năng sáng tạo của trẻ”.
PGS.TS Hoàng Bá Thịnh.

Còn nhớ cách đây 5 năm, ông từng đánh giá những biến động của xã hội như những con sóng lớn ập vào gia đình. Vậy trong xu thế xã hội đang phát triển hiện nay thì gia đình đang gặp phải những vấn đề gì?

- Theo tôi, vấn đề lớn nhất của gia đình hiện nay là vấn đề giáo dục gia đình. Giáo dục gia đình chưa đúng hoặc không đúng. Các bậc phụ huynh cảm thấy khó giáo dục con cái. Có một bộ phận mải mê làm ăn, thiếu thời gian dành cho con; phần lớn bố mẹ thiếu kiến thức, thiếu phương pháp dạy con. Nên vấn đề cần kíp hiện nay là giành lại vị trí giáo dục con cái nhiều hơn nữa.

Hiện nay nước ta có 6,4 triệu người di cư trong nước, gần chục triệu gia đình thiếu vắng cha hoặc mẹ. Ở những gia đình này, ông bà làm vai trò kép, họ vừa là ông bà lại vừa trở thành bố mẹ của đứa trẻ.

Một sự thiếu vắng khác nữa đó là cha mẹ đầu tư về kinh tế nhưng không đầu tư thời gian cho con. Trong khi đồng tiền không thể mang lại niềm vui cho đứa trẻ. Sự chia sẻ quan tâm của các thành viên trong gia đình, sợi dây ràng buộc níu kéo tình cảm gia đình cũng vì thế trở nên lỏng lẻo, bất an. Vai trò của bố mẹ trở nên mờ nhạt, không theo kịp sự phát triển của đứa trẻ.

Cụ thể sự không theo kịp của phụ huynh trong sự phát triển của trẻ hiện nay là gì, ông có thể dẫn chứng cụ thể không?

- Ví dụ, game đầy sự hấp dẫn quyến rũ nhưng mặt trái của nó là bạo lực. Đây là vấn đề mà các gia đình chưa tìm thấy lối ra, chưa đủ kiến thức để giáo dục, bảo vệ con trước những tác động xấu của game. Trường hợp người bố ở Đắk Nông phạt con bằng cách bắt con đeo biển và bò giữa đường với mục đích làm cho đứa con cảm thấy bị xỉ vả sẽ cảm thấy tủi hổ, từ đó đánh thức lòng tự trọng.

Tuy nhiên, cách trừng phạt này có thể đẩy đứa trẻ lún sâu hơn ở chiều hướng tiêu cực. Trẻ có thể bỏ nhà đi, có thể bị chấn thương tâm lý. Khi mâu thuẫn với bạn, có thể trẻ lại bị bạn lấy chuyện trẻ bị phạt bò ngoài đường ra để chế giễu. Trong những tình huống như vậy, nếu không bản lĩnh, trẻ sẽ hận bố, hoặc nổi đóa lên thì xông vào đánh bạn...

Một gia đình hạnh phúc là nền tảng cho một xã hội hạnh phúc (trong ảnh: Gia đình diễn viên Thanh Thúy – Đức Thịnh). Ảnh: TL

Cha mẹ bấu víu vào đâu khi con hư?

Khi phụ huynh gặp khó khăn trong vấn đề giáo dục trẻ thì rất cần đến sự giúp đỡ và tư vấn của xã hội. Nhưng vấn đề đặt ra hiện nay là phụ huynh không biết “bấu víu” vào đâu khi gặp phải những khó khăn này?

- Ở một số nước, nếu giả dụ có trường hợp như ông bố phạt con bằng cách bò giữa đường như thế, thì nhà nước sẽ vào cuộc giải quyết. Ông bố sẽ được học một khóa học bắt buộc về quyền trẻ em, về cách giáo dục con. Nhưng ở mình thì luật pháp chưa giải quyết vấn đề đó. Hoặc khi bố mẹ đã bất lực trước vấn đề giáo dục con thì họ có thể tìm đến những cơ sở, những dịch vụ để được tư vấn, để được hỗ trợ trong cách giáo dục trẻ. Điều này ở ta cũng chưa làm được. Do vậy, phụ huynh thường dạy con theo ý muốn, theo bản năng mà không hề có kiến thức và phương pháp đúng đắn.

Hiện nay có nhiều quan điểm khác nhau trong giáo dục con cái. Có người vẫn theo quan niệm cũ “thương cho roi cho vọt”, nhưng một số khác lại quan niệm “roi vọt không làm trẻ nên người, yêu thương mạnh hơn lời quát mắng”. Theo ông, phương pháp giáo dục nào là hiệu quả?

- Không có hình mẫu giáo dục nào chuẩn áp dụng cho tất cả mọi đứa trẻ. Tùy tố chất của từng đứa trẻ, tùy vào hoàn cảnh sống của từng gia đình, tùy từng lứa tuổi... cha mẹ sẽ đề ra phương pháp giáo dục con phù hợp. Sự hà khắc trong giáo dục có thể khiến đứa trẻ đạt được điều mà cha mẹ mong muốn, nhưng mặt khác có thể bóp chết khả năng sáng tạo của trẻ.

Hiện nay, nhu cầu học kỹ năng làm cha mẹ, được tư vấn khi gặp khó khăn trong giáo dục con cái là rất lớn nhưng xã hội không đáp ứng được, theo ông nguyên nhân do đâu?

- Nguyên nhân gốc rễ là do giáo dục của ta chưa coi trọng những vấn đề giáo dục về nhân cách, về lối sống, về những giá trị sống, về kỹ năng ứng xử... Giáo dục của chúng ta mới chỉ làm tốt vấn đề dạy chữ nghĩa, còn về mặt giáo dục nhân cách của trẻ thì chưa thực sự quan tâm đến.

Xu hướng sống đơn thân sẽ chậm

Cả nước ta có hơn 2 triệu phụ nữ sống đơn thân và hiện tượng gia đình khuyết thiếu đang là một trào lưu. Ông nhìn nhận thế nào về trào lưu này?

- Chúng ta không nên nhìn nhận vấn đề gia đình đơn thân ở góc độ phê phán bởi đó là một thực tế đang tồn tại trong xã hội. Có những người vì hoàn cảnh mà phải sống đơn thân nhưng lại có những người họ lựa chọn cách sống đó.

Ngày càng có nhiều người lựa chọn sống đơn thân, không chỉ nữ mà có cả nam. Tuy nhiên theo tôi, xu hướng gia đình đơn thân ở Việt Nam sẽ tăng chậm hơn so với các nước đi trước chúng ta như Nhật Bản, Hàn Quốc... Bởi nhiều người mặc dù họ lựa chọn đơn thân nhưng trong sâu thẳm họ vẫn ước ao có một gia đình.

Trong đời sống vợ chồng, giai đoạn nào là giai đoạn chông gai nhất, thưa ông?

- Đó là thời điểm 5 năm đầu của cuộc hôn nhân. Đây được coi là quãng thời gian nhạy cảm của hôn nhân. Trong thời gian này, nguy cơ ly hôn là rất cao. Nếu vượt qua ngưỡng 5 năm thì hôn nhân sẽ an toàn hơn.

Về mặt xã hội học thì thấy rằng, lớp người trẻ ly hôn hiện nay vì cái tôi quá lớn. Họ chưa biết chấp nhận khác biệt của nhau, chưa trải nghiệm những mất mát trong gia đình, thiếu kiềm chế, bốc đồng, tính tự ái cao; họ đến nhanh và chia tay cũng nhanh, đặc biệt là các cặp vợ chồng trẻ không có con thì họ không có sợi dây níu kéo.

Không ít trường hợp ly hôn xong rồi lại hối tiếc. Điều này cũng nói lên rằng, xã hội của ta chưa đáp ứng được nhu cầu cung cấp kiến thức tiền hôn nhân cho các cặp vợ chồng. Nếu họ có kiến thức về hôn nhân tốt thì sẽ tránh được những cuộc ly hôn vội vàng này.

- Xin cảm ơn ông!

Bức tranh gia đình qua các con số

Độ tuổi kết hôn:

26: Là độ tuổi kết hôn lần đầu trung bình ở nam.
23: Là độ tuổi kết hôn lần đầu trung bình ở nữ.

Độ tuổi ly hôn:

40- 59: Là độ tuổi có tỷ lệ ly hôn cao nhất (từ 3-4%), trong khi ở lứa tuổi 30-39 là 2% và từ 20-29 tuổi chỉ có 1%.

2 lần: Trong các cuộc ly hôn, tỷ lệ người vợ đứng đơn cao gấp 2 lần người chồng.

8: Là số năm chung sống trung bình trước khi xảy ra ly hôn của các cặp vợ chồng ở thành phố.

Độc thân:

2,5%: Là tỷ lệ người độc thân (nữ 40 tuổi và nam 45 tuổi trở lên chưa từng có vợ, chồng), trong đó nữ nhiều hơn nam.

Mức độ hài lòng về hôn nhân:

30,1%: Rất hài lòng.
62,4%: Hài lòng.
1,2%: Không hài lòng.
0,3%: Rất không hài lòng.

Trong đó, tỷ lệ “rất hài lòng” về cuộc hôn nhân ở thành thị cao hơn nông thôn. Tỷ lệ “không hài lòng” ở khu vực Đồng bằng sông Hồng là cao nhất. Thấp nhất là vùng Tây Bắc và Tây Nguyên.

Thời gian cha mẹ chăm sóc con trong 1 ngày:

3 giờ trở lên: 27,8% (mẹ dành cho con).
1 giờ: 29,6% (bố dành cho con).
0 có thời gian: 6,8% người mẹ và 21,5% người bố.

Quan niệm về tình dục ngoài hôn nhân:

1,8% vị thành niên chấp nhận hiện tượng “người chồng có thể quan hệ tình dục với người phụ nữ khác nếu xa vợ lâu ngày” và 0,8% vị thành niên đồng ý “người vợ có thể có quan hệ tình dục với người đàn ông khác nếu xa chồng lâu ngày”. Còn lại là không đồng tình.

Ai là nhạc trưởng trong nhà?

76,2%: Số người được hỏi đồng ý người chồng là “nhạc trưởng”.
63,4%: Là số hộ gia đình có hai thế hệ (cha mẹ và con cái).
0,5%: Là tỷ lệ số người phụ thuộc (trẻ từ 0-14 tuổi và người từ 60 tuổi trở lên).

(Theo Kết quả điều tra Gia đình Việt Nam năm 2006)

» tấm cám thời hiện đại
» Tôn Ngộ Không thời hiện đại
» Chí Phèo thời hiện đại
» Bảo vệ lao xe vào người đình công theo chỉ đạo?